هر روز بدتر از دیروز؛ حال صنعت روی خوب نیست
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا، تولیدکننده شمش روی گفت: با توجه به تقاضای بالای شمش روی در جهان و نظر به اینکه ایران پتانسیل تولید شمش روی به میزان 400 هزار تن در سال را دارد، اگر استراتژی‌های مناسبی در راستای تامین نیاز بازار‌های جهانی و صادرات در پیش گرفته می‌شد اکنون می‌توانستیم در بورس فلزات لندن تعیین‌کننده قیمت روی باشیم که متاسفانه این مهم به دلیل وجود مشکلات فراوان تحقق نیافت،.. مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا، تولیدکننده شمش روی گفت: با توجه به تقاضای بالای شمش روی در جهان و نظر به اینکه ایران پتانسیل تولید شمش روی به میزان ۴۰۰ هزار تن در سال را دارد، اگر استراتژی‌های مناسبی در راستای تامین نیاز بازار‌های جهانی و صادرات در پیش گرفته می‌شد اکنون می‌توانستیم در بورس فلزات لندن تعیین‌کننده قیمت روی باشیم که متاسفانه این مهم به دلیل وجود مشکلات فراوان تحقق نیافت.
جلال عبداللهی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» بیان کرد: شرکت امین صنعت پویا فعالیت خود را از سال ۱۳۹۳ با تولید شمش روی آغاز کرد. با توجه به اینکه صنعت روی به عنوان یکی از صنایع مادر برشمرده می‌شود و همچنین علاقمندی به حوزه صنایع معدنی و فلزی، تصمیم گرفتیم تا به عنوان یک فعال صنعت روی در رشد و تعالی صنعت کشور سهیم باشیم. و با اشاره به مشکلاتی که گریبان‌گیر تولیدکنندگان شده است، اظهار کرد: ضربه‌های مهلکی بر پیکر صنعت روی فرود آمدند از جمله تصویب بخشنامه رفع تعهد ارزی بدون در نظر گرفتن جوانب کارشناسی و بلاتکلیفی صادرات شمش روی که از طریق ورود موقت خاک معدنی انجام می‌شد به مدت چهار سال از زمان ابلاغ بخشنامه مربوطه؛ تولیدکنندگان برای اینکه بتوانند صادرات انجام داده و به تولید ادامه دهند، با مراجعه به نهاد‌های مربوطه درخواست مهلت‌های سه ماهه در خصوص رفع تعهد ارزی می‌کنند. در رابطه با مقوله رفع تعهد ارزی که در پاییز امسال به تصویب رسید، تولیدکنندگان شمش روی ملزم هستند ارز ناشی از صادرات محصولات را در سامانه نیما با نرخ ارز نیمایی عرضه کنند. در حالی که فعالان این عرصه از حاشیه سود بالایی برخوردار نیستند و خاک معدنی مورد نیاز خود را با نرخ ارز آزاد خریداری می‌کنند. تاکنون دولت و بانک مرکزی هیچ‌گونه ارز نیمایی به تولیدکنندگان عرضه نکرده و این نوع ارز چه زمانی که با نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومان عرضه می‌شد و چه هم‌اکنون که با نرخ ۲۸ هزار ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود، به صنعتگران تعلق نگرفته و ما به ناچار ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنیم. مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا در همین راستا ادامه داد: صنعت روی با تمام صنایع مادری که در کشور وجود دارند متفاوت است زیرا اکثر صنایع مادر دیگر، توسط بخش دولتی اداره می‌شوند و دولت هنگامی که ضرری به فعالان این صنایع وارد شود، از آن‌ها حمایت می‌کند اما در خصوص صنعت روی، باید گفت ۷۰ درصد این صنعت به بخش خصوصی تعلق دارد و تنها ۳۰ درصد آن زیرمجموعه بخش دولتی است. در بخش خصوصی اگر واحد‌های تولیدی دچار ضرر شوند، به دلیل اینکه هیچ پشتیبانی ندارند سرنوشت آن‌ها به تعطیلی ختم می‌شود؛ زیرا حاشیه سود این صنعت بسیار محدود است. عمده هزینه‌ای که در صنعت روی صرف می‌شود مربوط به خاک معدنی بوده اما متاسفانه در این زمینه هم مشکلاتی ناشی از قیمت‌گذاری غیرکارشناسی توسط سازمان‌های ذی‌ربط وجود دارد.
قیمت‌گذاری دستوری بلای جان صنعت روی
عبداللهی با اشاره قیمت‌گذاری دستوری مواد اولیه اذعان کرد: این نهاد‌ها با تعیین قیمتی غیرمنطقی برای خاک معدنی، باعث می‌شوند سود شرکت‌های تولیدکننده شمش روی به شدت کاهش یابد و اگر در این میان سودی هم حاصل می‌شود، ناشی از تورم و افزایش قیمت‌هاست؛ به عنوان مثال اگر تولیدکننده‌ای، خاک معدنی را با قیمت کمتری در دو ماه گذشته خریداری کرده باشد اکنون به دلیل افزایش قیمت، سودی را نصیب خود می‌کند اما اگر شرایط قیمتی تغییر نکند، شرکت‌های تولیدکننده سرانجامی جز ورشکستگی ندارند. انحصار تعیین قیمت خاک معدنی اکسیدی در دستان دولت قرار دارد و ۳۰ درصد خاک معدنی تولیدکنندگان روی را دولت تامین می‌کند؛ ۷۰ درصد باقی‌مانده از طریق واردات تامین می‌شود پس دولت می‌تواند با در پیش گرفتن یک استراتژی مناسب، قیمت خاک معدنی را کاهش دهد تا صنعت روی بتواند با سرعت بیشتری در مسیر رشد حرکت کند. در حال حاضر در خصوص قیمت‌گذاری خاک معدنی و شمش روی در بورس کالا، تناقضاتی وجود دارد به عنوان مثال قیمت فروش شمش روی ۸۳ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است اما قیمت خرید خاک معدنی ۹۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است که جای تاسف دارد. وی با بیان اینکه میزان تولید شمش روی جوابگوی نیاز داخلی است مطرح کرد: در دهه ۷۰ میزان تولید روی در کشور به حدی پایین بود که برای تامین نیاز داخل، شمش روی باید وارد می‌شد اما اکنون به دلیل اینکه این صنعت توسط بخش خصوصی اداره می‌شود، شرایط دگرگون شده است. در حال حاضر حدود ۲۷۰ هزار تن شمش روی در کشور تولید می‌شود که ۷۰ هزار تن برای تامین نیاز داخلی کافی بوده و ۲۰۰ هزار تن آن مازاد است که باید از طریق صادرات به سایر کشور‌ها صادر شود. خلوص شمش روی تولیدی در آن زمان ۹۹٫۹۵ درصد بود اما اکنون تولیدکنندگان قادر به تولید شمش روی با خلوص بالای ۹۹٫۹۸ درصد هستند. شرکت امین صنعت پویا قادر به تولید شمش روی با خلوص ۹۹٫۹۹ درصد و سرب زیر ۵۰ ppm است؛ به سبب این اتفاق، هزینه‌ها کاهش و کیفیت محصول نهایی افزایش یافته اما در سوی دیگر ماجرا زمانی که تولیدکنندگان تلاش می‌کنند هزینه‌ها افزایش نیابد، سازمان‌های ذی‌ربط با افزایش قیمت خاک معدنی، تعادل در کفه ترازو را برهم می‌زنند.
لزوم سرمایه‌گذاری بر شیوه‌های نوین تولید روی
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا با اشاره به اهمیت صنعت روی و سرمایه‌گذاری بر روی آن یادآور شد: اگر از فرصت‌های استثنایی همچون فرآوری خاک کربناته که در ایران به وفور یافت می‌شود بهره برده بودیم، می‌توانستیم با ارزش افزوده حاصل از آن، تکنولوژی تولید شمش روی از خاک معدنی سولفوره را وارد کشور کنیم. با توجه به اینکه تکنولوژی تولید شمش روی از خاک معدنی سولفوره که یک تکنولوژی های‌تک بوده و هم‌زمان با تولید روی می‌توان اسید سولفوریک و برق نیز تولید کرد، کشور‌های توسعه‌یافته به راحتی این تکنولوژی را در اختیار ما قرار نمی‌دهند اما اگر تولیدکنندگان بخش خصوصی میان خود ائتلافی را تشکیل می‌دادند و هر یک، بخشی از این تکنولوژی را وارد کشور می‌کرد، اکنون هم تحریم‌ها را خنثی کرده بودیم و هم به این تکنولوژی دست یافته بودیم. اما تولیدکنندگان به سبب مشکلات به وجود آمده دیگر از نظر مالی این قدرت را ندارند و کشور‌های توسعه‌یافته هم مستقیما با تولیدکنندگان وارد مذاکره نمی‌شوند، پس نیاز است تا دولت با برقراری تعامل با این کشور‌ها، زمینه تحقق این موضوع را فراهم کند. معادن سرشاری از خاک معدنی سولفوره در ایران وجود دارد که از آن‌ها استفاده نشده و این تکنولوژی مهم می‌تواند یاری‌رسان تعالی صنعت کشور باشد.
تصمیمات غیرکارشناسی
عبداللهی با اشاره به دیگر چالش‌های فعالان صنعت روی تصریح کرد: نکته جالب اینجاست که صنعت روی در زمره صنایعی که از حاشیه سود بالایی برخوردارند همچون پتروشیمی و شرکت‌های دولتی قرار گرفته و هر قانونی که برای این صنایع در نظر گرفته می‌شود دامن‌گیر فعالان این حوزه هم می‌شود. قانونی همچون معافیت مالیاتی ناشی از صادرات که در مهر ماه سال جاری تصویب شد. وضع قوانینی از این قبیل سبب می‌شود تا حواس تولیدکننده تنها بر روی حل مشکلات متمرکز باشد، همین موضوع هزینه‌های جبران‌‌ناپذیری را به آن‌ها وارد می‌کند.
وی در رابطه با موانعی که در مسیر صادرات شمش روی وجود دارد، توضیح داد: دولت با اخذ عوارض صادراتی از تولیدکنندگان شمش روی که اساسا قرار است مازاد نیاز داخلی این محصول را صادر کنند، باری مضاعف بر دوش ما گذاشته است. این عوارض باید در زمانی اخد شود که نیاز داخلی به یک محصول به طور کامل مرتفع نشده و صادرات آن در حال انجام است. قیمت شمش روی عرضه شده در داخل، همراه با یارانه‌های فراوان و زیر قیمت بازار‌های جهانی است. ۹۰ درصد مصرف‌کنندگان شمش روی در کشور صنایع گالوانیزه هستند اما فقط بخشی از شمش روی تولیدشده داخلی را مصرف می‌کنند؛ در واقع نیاز صنایع داخلی به صورت کامل تامین می‌شود. بنابراین از صنایع تولید شمش روی نباید عوارض صادراتی اخذ شود. در رابطه با این موضوع پیگیری‌های بسیاری را انجام داده‌ایم اما هر بار با تغییر مدیران و وضع قوانین جدید، این سیکل دوباره تکرار شده و تولیدکنندگان باید مجددا پیگیر امور باشند.
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا در رابطه با مشکلاتی که در بحث انرژی صنایع وجود دارد، ابراز کرد: با وجود اینکه صنعت روی جز صنایع انرژ‌ی‌بر به شمار می‌آید، اما ارزش‌آفرینی بسیار بالایی دارد. تولیدکنندگان شمش روی با تبدیل خاک معدنی به شمش و صادرات آن، در روند ارزآوری به کشور سهیم هستند. موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که متاسفانه از لحاظ انرژی‌بری، صنعت روی در رده صنعت پتروشیمی قرار داده شده است؛ بهای گاز دریافتی از ما به ازای هر مترمکعب، دو هزار تومان است در صورتی که بهای گاز دریافتی از صنایع دیگر ۵۰۰ تومان به ازای هر مترمکعب است. جالب‌تر اینکه در تابستان با قطعی برق و در زمستان با محدودیت تامین گاز مواجه هستیم که این عوامل سبب مختل شدن روند تولید می‌شوند. به دلیل محدودیت‌های تامین گاز واحد‌های صنعتی، گاز این شرکت به مدت سه روز قطع شد به همین دلیل از گازوئیل به عنوان سوخت جایگزین استفاده کردیم. در رابطه با هزینه خریداری گازوئیل هم اما و اگر‌هایی وجود دارد؛ گازوئیلی که ۳۰۰ تومان به ازای هر لیتر فروخته می‌شود برای ما صنعتگران یک هزار و ۷۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است که آن هم نهایی نیست. اصل مطلب اینجاست که از سوی نهاد‌های مربوطه به ما اعلام کرده‌اند که برای خرید گازوئیل، باید ضمانت‌نامه بانکی ارائه دهیم زیرا ممکن است قیمت نهایی بر حسب قیمت فوب خلیج فارس تعیین شود. با این کار ممکن است قیمت گازوئیل به ۱۷ تا ۱۸ هزار تومان به ازای هر لیتر افزایش پیدا کند و ما ملزم به تسویه خرید‌های فعلی با قیمتی باشیم که اردیبهشت ماه سال آینده تعیین خواهد شد! تنها عاملی که می‌تواند باعث مهار روند صعودی تورم در کشور و افزایش ارزش پول ملی شود، ایجاد ارزش افزوده بیشتر است اما با مشکلاتی که وجود دارد، توان تولیدی فعالان صنعت روی به شدت کاهش یافته است.
عبداللهی در رابطه با آینده صنعت روی در کشور خاطرنشان کرد: اگر شرایط بر همین منوال پیش برود، تولیدکنندگان اندکی هم که در این صنعت مشغول به فعالیت هستند، نمی‌توانند به آینده امیدوار باشند. از لحاظ وجود منابع معدنی روی، در دنیا و از لحاظ تولید شمش روی، در منطقه از جایگاه بسیار خوبی برخوردار هستیم، با این وجود در زمینه تولید بسیار ضعیف عمل کرده و نتوانستیم در بورس فلزات لندن «LME» تاثیر‌گذار باشیم؛ تولید روی در کشور ۲۷۰ هزار تن در سال است اما این پتانسیل وجود دارد تا ۴۰۰ هزار تن در سال هم افزایش تولید داشته و در بازار‌های جهانی تعیین‌کننده قیمت این محصول باشیم. در رابطه با حوزه صنایع معدنی و فلزی، باید کمیته‌ای در سازمان‌های ذی‌ربط شکل بگیرد و کارشناسان هر حوزه در رابطه با مسائل مربوط به آن حوزه تصمیم‌گیری کنند، به همین دلیل نیاز است در حکم‌رانی صنایع معدنی و فلزی کشور، تغییرات اساسی ایجاد شود.